Τετάρτη 28 Ιουνίου 2017

Γκραβούρες σε παιδικά βιβλία


Είναι η 82η έκδοση ενός γαλλικού βιβλίου, εκδόθηκε το 1922 από τον Armand Colin. Μια Ελληνίδα μαθήτρια το χρησιμοποίησε για να ασκηθεί στη γλώσσα, μελετώντας μικρά αφηγηματικά κείμενα. Θα καταλάβαινες τη χρήση και από τις μουντζούρες που έχει κάνει στις τελευταίες σελίδες - δεν έχεις δει βιβλίο με εκπαιδευτική χρήση των τελευταίων 2 αιώνων που να μην έχει βανδαλιστεί κάπως (ή έστω "εμπλουτιστεί αισθητικά") από τους μαθητές που το χρησιμοποίησαν... 

Το βιβλίο είναι του Γάλλου φιλόσοφου και ποιητή Ζαν Μαρί Γκυγιώ (Jean-Marie Guyau), ο τίτλος του είναι "L'annee preparatoire de lecture courante". Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο που με εντολή του γαλλικού Υπουργείου Παιδείας διανεμήθηκε σε όλες τις σχολικές βιβλιοθήκες της εποχής και σε κάποια γαλλικά σχολεία χρησιμοποιήθηκε ως σχολικό. Ο Γκυγιώ θεωρείται από τους προδρόμους της κοινωνιολογίας της τέχνης και από κάποιους αποκαλείται "ο Νίτσε της Γαλλίας". 

Δεν είναι όλα αυτά τα στοιχεία ο λόγος ή ο στόχος αυτού του κειμένου. Είναι η εικονογράφηση του βιβλίου: 300 μικρές γκραβούρες (5x3 cm κατά μέσο όρο ή και μικρότερες) στις 214 σελίδες του! Μια πανδαισία εικόνων για ένα "σχολικό" βιβλίο των τελών του 19ου αιώνα (πρωτοεκδόθηκε το 1875). Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μικρή σχέση με τις γκραβούρες στα βιβλία, είναι λίγα αυτά που διαβάσαμε και τις περιείχαν. Ίσως μόνο αυτά του Ιουλίου Βερν, οι Έλληνες εκδότες ακόμη περιέχουν τις αρχικές γκραβούρες στις επανεκδόσεις που κάνουν. Σε κάποιες περιπτώσεις και κάποιοι κλασσικοί, κάποιος Ουγκώ, Ζολά ή Μπαλζάκ. Δεν είναι μόνο η αισθητική φροντίδα ενός βιβλίου, αντιλαμβάνεσαι πως για τα παιδιά της εποχής η εικόνα ήταν ένα πολύτιμο και σπάνιο παράθυρο στον κόσμο, μια πανίσχυρη ώθηση στη φαντασία, μια καλλιτεχνική προπαίδεια (ίσως και η μόνη). Φαντάζεσαι τη σπουδή και τον κόπο του χαράκτη (στη συγκεκριμένη έκδοση δεν ήταν μονάχα ένας), δεν είναι λίγες 300 εικόνες, όσο απλές και "λαϊκές " και αν είναι. Αντιλαμβάνεσαι με τον πιο απτό τρόπο δευτερεύοντα στοιχεία της εποχής: τα ρούχα, τις συνήθειες, την αρχιτεκτονική, τον τρόπο ζωής, την κοινωνική συμπεριφορά. Μαζί με όλα αυτά, αυτό που θαυμάζεις είναι η ομορφιά των λιτών μέσων, η δύναμη μέσα στην οικονομία, το μέγα μέσα στο μικρό. Γιατί πρωταρχικά αυτό είναι η χαρακτική.













Δεν υπάρχουν σχόλια: